Archief van de Vrienden van de Schamele Arme

Na de schenking van het archief werd een korte bijdrage gepubliceerd door Noël Geirnaert, 'Aanwinst: Het archief van 'De Schamele Arme', in: 'Archiefleven. Nieuwsbief van het Stadsarchief van Brugge', jaargang 13 (2006), aflevering 1, pagina's 2-3. Daarvóór was het archief al geïnventariseerd en grondig bestudeerd door de Brugse historicus, toen ook bestuurslid van de vereniging, André Vanhoutryve: 'Een koninklijke Brugse filantropische kring "De Vrienden van de Schamelen Arme" of "les Amis du Pauvre Honteux". Proeve tot sociale studie'. Brugge, 1984. Uit de inventaris van Vanhoutryve (pagina's 9-11 van zijn studie) bleek dat bij de schenking in 2005 enkele documenten nog ontbraken. Daarom werd in Geirnaerts korte bijdrage de hoop uitgedrukt dat die nog zouden opduiken. In de loop van 2006 werd het archief inderdaad nog aangevuld met verscheidene stukken. In het voorjaar 2007 werd het archief dan definitief geordend, verpakt en geïnventariseerd. Alles bij elkaar bestaat het archief nu uit 37 inventarisnummers, waarvan 25 boekdelen, 4 pakken, 5 omslagen en 4 foto's. De huidige inventaris is gebaseerd op de inventaris van 1984, onder meer omdat de toen gegeven inventarisnummers uitvoerig zijn gebruikt en als dusdanig geciteerd in het basiswerk van Vanhoutryve. De inventaris van Vanhoutryve beslaat slechts 31 nummers. De huidige inventaris telt 37 nummers. Daaruit mag niet worden afgeleid dat het archief ondertussen sterk is aangevuld. De nummers 1 -14 en 16 - 20 zijn identiek met de inventaris van Vanhoutryve. Nummer 15 in de inventaris Van Vanhoutryve is het nog in gebruik zijnde resolutieboek, dat zich niet in het aangeboden archief bevindt. Het hier vermelde nummer 15 is het oudste register van de Algemene Vergaderingen, 1879-1898, dat niet vermeld is in de inventaris van Vanhoutryve. Nummer 20bis is toegevoegd, en is ook nergens vermeld bij Vanhoutryve. De nummers 21-26 zijn identiek met die uit de inventaris van Vanhoutryve, met dien verstande dat de uittreksels staatsbladen nu ontbreken in nummer 26. De nummers 27 en 28 zijn omgewisseld vanwege de chronologie. De nummers 29 en 30 in Vanhoutryves inventaris zijn samengevoegd tot één nummer (29). Nummer 31 in Vanhoutryves inventaris is bij het huidige nummer 24 gevoegd. Het gaat trouwens maar om één affiche, terwijl Vanhoutryves inventaris een "portefeuille aanplakbrieven concerten en toneelopvoeringen" vermeldt. Dit zou dus betekenen dat verscheidene affiches sinds 1984 ontbreken. De huidige nummers 30 en 31 behelzen boekhoudkundige documenten die niet in Vanhoutryves inventaris zijn vermeld. De huidige nummers 32 - 34 behelzen foto's die in Vanhoutryves inventaris niet zijn vermeld, maar door hem wel zijn afgedrukt. De uitgegeven bronnen die Vanhoutryve nog vermeldt (pagina 11) horen thans bij nummer 26. De brochure met verordeningen uit 1891 ontbreekt nog steeds

Naar het voorbeeld van gelijkaardige initiatieven in Brussel (1853) en in Gent (1855) stichtten een aantal Brugse burgers in de strenge winter van 1859-1860 de liefdadigheidsvereniging Cercle Philantropique: Les Amis du Pauvre honteux. De vereniging wou hulp bieden aan berooide burgers die, in tegenstelling tot de generatiearmen uit de arbeidersklasse, zich schaamden om een beroep te doen op officiële steun en zo hun armoede aan de buitenwereld te tonen. De officiële oprichting van de vereniging dateert van 14 oktober 1861. De vereniging bestaat nog steeds met dezelfde doelstellingen. Ze kreeg ondertussen de titel van koninklijke vereniging en het statuut van Vereniging zonder Winstbejag (VZW). Naast haar Franstalige benaming kwam er ook een vertaling in het Nederlands: Koninklijke Menslievende Kring De Vrienden van de Schamele Arme

Inventaris van het archief van de Vrienden van de Schamele Arme' door A. Vanhoutryve (1984), herwerkt door Noël Geirnaert (2007)